Nowy ranking Instytutu Rozwoju Zarządzania (International Institute for Management Development – IMD) i Singapore University of Technology and Design (SUTD) koncentruje się na tym, jak obywatele postrzegają zakres i wpływ starań, aby ich miasta były „inteligentne”. Według najnowszego raportu, 10 najlepszych miast w indeksie IMD Smart City Index 2019 to Singapur, Zurych, Oslo, Genewa, Kopenhaga, Auckland, Tajpej, Helsinki, Bilbao i Dusseldorf.
Dlaczego przytaczamy akurat ten raport? Ponieważ ten jest inny. To mieszkańcy stwierdzili w nim, dlaczego ich miasta są Smart.
Nowa definicja Smart City
Takie badania to potwierdzenie tezy, że nie wystarczy już, by miasto koncentrowało się tylko na technologii, by mogło znaleźć się w takim rankingu. Coraz ważniejsze jest by widzieć dlaczego stosuje się dane rozwiązanie. Epoka Smart Cities 1.0, w których celem jest cyfryzacja sama w sobie odchodzi do lamusa. Jak podkreślają autorzy opracowania, w tym rankingu skupiono się na wyróżnieniu jednostek, które wiedziały dlaczego wprowadzają dane rozwiązanie. U podstaw ich strategii leżało szukanie realnej poprawy jakości życia i to by miasto było mądrzejsze lub zyskiwało podstawy, by takim się stać. Dzięki temu nowemu, bardziej zrównoważonemu podejściu do wszystkich dziedzin miejskości, od usług transportu do ekologicznych budynków, inteligentne miasta mają szansę rewolucjonizować myślenie o życiu w mieście.
Smart Cities 3.0 to podejście w zarządzaniu miastem skierowane na człowieka. Technologia ma tu pomagać w codziennym życiu i funkcjonowaniu w urbanistycznej tkance. To znaczna różnica w tworzeniu Smart City (o poprzednich generacjach pisaliśmy tutaj). W artykule tym poruszymy temat najciekawszych i mało oczywistych rozwiązań Smart Cities w Europie.
#1 Budapeszt
W stolicy Węgier niedawno uruchomiono Zieloną mapę Budapesztu. Projekt ma na celu odwieść turystów od zwykłych atrakcji i pomóc zarówno im jak i mieszkańcom spożywać, relaksować się, podróżować i robić zakupy w bardziej świadomy i zrównoważony sposób. Dwujęzyczna mapa łączy kilka tematów: miejsca i programy, które koncentrują się na zrównoważonym rozwoju, życiu i minimalizacji odpadów. Bezpłatny przewodnik dostępny jest w wersji online, a w drukowanej wersji jako eko-druk na bazie atramentu sojowego.
#2 Lyon
W 2018 r. Lyon został wyróżniony przez Komisję Europejską za zaangażowanie w powszechną dostępność – w 2019 roku został nazwany Europejską Stolicą Inteligentnej Turystyki. A czym jest inteligentna turystyka? To integralna część Smart City. To też podejście angażujące społeczności lokalne w rozwój turystyki w celu poprawy ogólnej jakości życia. Jednym z największych sukcesów Lyonu jest dawna dzielnica przemysłowa La Confluence. W której obecnie znajduje się światowej klasy muzeum nauki i antropologii – Musée des Confluences.
#3 Sztokholm
Älskade stad (Ukochane miasto) to inicjatywą na rzecz lepszego i przyjemniejszego środowiska w Sztokholmie. Sztokholm, Ragn-Sells (firma zajmująca się recyklingiem), Bring (dostawy) i Vasakronan (firma handlowa) wspólnie stworzyli wyjątkową współpracę. Jej celem jest ograniczenie wpływu ruchu w centrum miasta. Podstawa tego projektu jest bardzo prosta: dostawy do centrum miasta są kierowane do centrum dystrybucji zbiorczej. Tam ładowane są na przyczepę elektryczną, (którą dostarcza Ragn-Sells), w trakcie kursu zbiera ona także odpady i materiały do recyklingu. Efektem jest oszczędność w kursowaniu pojazdów. Rozwiązanie to jest o tyle istotne, że w rozwijających się miastach ruch dostawczy ma tendencje wzrostowe.
Dzięki współpracy poszczególnych firm rozwiązanie to przyczynia się do zmniejszenia ruchu oraz poprawy jakości środowiska. Łącząc dostawy paczek z odzyskiwaniem surowców wtórnych można więc nie tylko zoptymalizować ruch, ale także promować rozwiązania pomagające środowisku. Projekt został zainicjowany cztery lata temu, kiedy ówczesny komisarz ds. Ruchu wysłał zaproszenie na warsztaty w celu znalezienia lepszych rozwiązań sytuacji na drogach w centrum miasta.
#4 Vitoria-Gasteiz
Vitoria-Gasteiz jest siedzibą rządu i stolicą Kraju Basków oraz prowincji Araba w północnej Hiszpanii. W 2012 roku zdobyła tytuł Europejskiej Zielonej Stolicy. Miasto ma wysoki odsetek zielonych terenów publicznych, zapewniając, że cała ludność mieszka w odległości 300 m od otwartej zieleni. Istnieje wiele konkretnych środków wspierających i zwiększających różnorodność biologiczną i usługi ekosystemów. Flora i fauna są monitorowane, dąży się do minimalizacji fragmentacji siedlisk oraz wprowadza środki mające na celu zmniejszenie zanieczyszczenia światłem. Poza terenami rekreacyjnymi i siedliskami przyrodniczymi dla życia roślinnego i zwierzęcego tereny zielone mają tu również cel edukacyjny.
#5 Rzym
Osoby dojeżdżające do pracy w Rzymie mogą zarobić pięć centów na bilety komunikacji miejskiej za każdą plastikową butelkę, którą poddają recyklingowi w specjalnych maszynach wokół stacji metra. Kwota trafia na konto pasażera w aplikacjach partnerskich „MyCicero” lub „Tabnet”, które można wymienić na środki transportu publicznego. W czasach, gdy dużo mówimy o kryptowalutach, de facto mamy plastikową walutę – plastik. System, w którym pomagamy zbierać i przetwarzać, pomaga dbać o środowisko a jednocześnie budować dobre nawyki lokalnych mieszkańców.
#6 Amsterdam
Główną formą transportu w Amsterdamie jest jazda na rowerze. Zmniejsza to zanieczyszczenie pochodzące z pojazdów silnikowych. Jeśli już używa się tu transportu kołowego, to wykorzystuje się do tego pojazdy elektryczne w celu ograniczenia niepożądanych emisji. Wiele miast ma pojazdy elektryczne, ale Amsterdam idzie o krok dalej z pociągami, autobusami i metrem napędzanymi energią odnawialną. Mieszkańcy coraz chętniej instalują także panele słoneczne, aby wytwarzać energię odnawialną, a miasto dąży do wzrostu liczby gospodarstw domowych stosujących zrównoważony styl życia o 92 000 w 2020 r. Jednym ze sposobów, w jaki robi to miasto, jest zachęcanie firm budowlanych do budowania bardziej ekologicznych nieruchomości w celu zabezpieczenia przetargów na grunty .
#7 Hamburg
Hamburg i jego zmiana to sztandarowy przykład stawania się Smart. Nie tak dawno temu miasto miało bardzo wysoki poziom zanieczyszczenia z powodu ciężkiego przemysłu i braku inwestycji w środowisko naturalne oraz miejski ekosystem. Symbolem tej niewiarygodnej zmiany jest dawne wysypisko śmieci w dzielnicy Wilhelmsburg. W 1983 r. okazało się być bardzo toksyczne, oddziałując zanieczyszczeniami także na okoliczne zbiorniki wody. Przemieniając okolicę, właśnie na tym obszarze zaprojektowano Energy Hill. To 40-metrowe wzgórze, na którym znajduje się elektrownia wiatrowa i system fotowoltaiczny zdolny do zaspokojenia potrzeb energetycznych 4000 rodzin.
Miasto jednak na tym nie poprzestaje i wdraża politykę Smart City dalej. Wprowadza zakazy używania plastikowych butelek i jednorazowych kapsułek z kawą w urzędach publicznych. To drugie najbardziej zaludnione miasto w Niemczech staje się pierwszym zielonym miastem Europy. Wprowadza ścieżki rowerowe, mobilność elektryczną, ogranicza odpady, a to tylko niektóre z pozytywnych praktyk stosowanych przez miasto, które każdego dnia pokazuje, jak rozwijać się gospodarczo z poszanowaniem środowiska.
#8 Bristol
Bristol to miasto w południowo-zachodniej Anglii z populacją prawie pół miliona ludzi. W 2015 r. Miasto zobowiązało się do opracowania planu zrównoważenia. Od 2005 do 2010 r. Bristol był w stanie zmniejszyć zużycie energii o 16%. Celem eko-miasta jest zmniejszenie emisji CO2 o 40% do 2020 r. Io 80% do 2050 r. Bristol zajmuje drugie miejsce na świecie pod względem ekologiczności, reagowania na zmiany klimatu i praktyk recyklingu. To miasto osiągnęło także zerowy poziom odpadów na wysypiskach, wprowadziło transport miejski napędzany produktami z recyklingu. Mieszkańcy zaś zużywają mniej energii na gospodarstwo domowe niż jakiekolwiek inne miasto w Wielkiej Brytanii. Miejsce to znane jest również z „alternatywnego” stylu życia, ponieważ znajdziemy tu na przykład restauracje, które używają tylko odpadków, możemy także wybrać się na spotkanie rady miasta by podyskutować na temat energii odnawialnej.
#9 Lizbona
Lizbona otrzymała Europejską Nagrodę Zielonej Stolicy na 2020 rok. Zasłużyła sobie na uznanie, ponieważ zaczęła dążyć do zrównoważonego rozwoju w czasach kryzysu gospodarczego. Stolica Portugalii od dawna poważnie podchodzi do ekologizacji. Tu udało się zmniejszyć emisję CO2 o połowę w latach 2002–2014 i zwiększając udział pojazdów elektrycznych we flocie miejskiej do 40%. Prawie 95% mieszkańców mieszka obecnie w odległości 300 metrów od transportu publicznego, a 75% mieszka w tej samej odległości od terenów zielonych.
#10 Lublana
Lublana znana jest ze swojego centrum przeznaczonego wyłącznie dla pieszych. Mnogość zielonych terenów publicznych, które stanowią jedną trzecią powierzchni miasta zapewniło jej miano zielonej stolicy Europy w 2016 roku. To miasto jest też pierwszą stolicą w Unii Europejskiej, która wzięła udział w programie Zero Odpadów. Dzięki niemu osiągnięto cele o wiele niższe niż średnia UE. Stolica Słowenii dziś zbiera 61% odpadów komunalnych. Należy przypomnieć, że Słowenia przystąpiła do Unii Europejskiej w 2004 r. I do tego czasu nie posiadała odpowiedniego systemu selektywnej zbiórki odpadów. Lublana zdołała dziesięciokrotnie zwiększyć poziom selektywnie zbieranych bioodpadów i materiałów recyklowalnych oraz zmniejszyć o 59% ilość odpadów składowanych. Jednocześnie utrzymano tu jedne z najniższych kosztów gospodarowania odpadami w Europie. Miasto zobowiązało się także do zwiększenia poziomu selektywnej zbiórki odpadów do 80% w 2035 oraz do zmniejszenia rocznej ilości odpadów przypadających na mieszkańca. 1400 hektarów powierzchni przeznaczono także na las, który ma zostać pochłaniaczem CO2.